Nowotwór – jak obniżyć ryzyko zachorowania i jak przygotować się na najgorsze? ⋆ AgaMaSmaka - dietetyczka radzi

Nowotwory złośliwe są drugą, najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce. Rocznie z powodu raka umiera niemal 100 000 osób, czyli prawie 300 osób dziennie. Czy możemy obniżyć ryzyko zachorowania? Co zrobić w przypadku podejrzenia choroby? Jak przygotować się na najgorsze? Z poniższego tekstu dowiesz się, na czym polega profilaktyka nowotworowa oraz jak się zabezpieczyć przed zachorowaniem i trudami z tym związanymi.

Niestety z roku na rok zwiększa się ilość pacjentów onkologicznych, a eksperci obawiają się wzrostu zachorowań popandemicznych, czyli niezdiagnozowanych w trakcie lockdownu ze względu na utrudniony dostęp do specjalistów.

Temat jest mi dość bliski nie tylko ze względu na pracę i moich pacjentów, ale także z powodu historii rodzinnej. Miałam i mam w najbliższej rodzinie osoby, które zachorowały na nowotwory złośliwe, przez co sama jestem w grupie ryzyka.

2 lata temu moja mama przeszła ponowne leczenie onkologiczne, co tym bardziej popycha mnie do edukowania pacjentów i czytelników, jak ważna jest odpowiednia profilaktyka oraz zabezpieczenie się. Szczególnie że znam to uczucie, kiedy wali się cały świat i człowiek staje w obliczu trudnej sytuacji życiowej, próbując pomóc bliskiemu człowiekowi, nie otrzymując ze strony systemu zbyt wiele wsparcia.

Jeśli interesuje Cię prywatne ubezpieczenie zdrowotne, które działa również w przypadku zachorowania na nowotwór, kliknij tutaj >>>

Jak nie zachorować na nowotwór?

Podstawą jest odpowiednia profilaktyka i do niej chciałabym Cię zachęcić. Każdy z nas powinien co roku wykonywać kontrolne badania krwi i moczu. W przypadku kobiet niebywale istotne są również (w zależności od wieku i sytuacji zdrowotnej):

Coroczne badanie ginekologiczne.
Cytologia – podstawowe badanie, które pozwala zdiagnozować raka szyjki macicy. Powinno być wykonywane co najmniej co 3 lata.
Samobadanie piersi raz w miesiącu oraz coroczne badanie lekarskie.
USG piersi – proste, nieinwazyjne badanie, pozwalające wykryć potencjalnie groźne zmiany w piersiach.
Mammografia – badanie radiologiczne, które umożliwia wczesne wykrycie nawet do 95% zmian nowotworowych. Jego wykonywanie jest zalecane co dwa lata u kobiet w wieku 50-69 lat w ramach programu „Profilaktyka raka piersi”.

Najlepiej porozmawiaj ze swoim lekarzem o tym, jakie badania najlepiej przeprowadzić w Twoim przypadku.

Panowie z kolei powinni wykonać:

Badanie jąder – pozwala na wykrycie niepokojących zmian, guzków, zgrubień, które mogą świadczyć o rozwijającej się chorobie. Samobadanie jąder powinien wykonywać regularnie każdy mężczyzna niezależnie od wieku.
Badanie stężenia PSA – ułatwia wczesne wykrycie raka prostaty, co pozwala na szybsze podjęcie skutecznego leczenia. Sugeruje się wykonywać je co roku po ukończeniu 50. roku życia.
Badanie gruczołu krokowego – ułatwia wczesne wykrycie raka prostaty. Po 50. roku życia każdy mężczyzna powinien mieć przeprowadzone badanie palpacyjne gruczołu krokowego raz w roku.

Dodatkowo, z okazji trwającego lata, chcę Ci jeszcze przypomnieć o ochronie przed promieniami słonecznymi i stosowaniu kremów z filtrem. Odpowiednio stosowane chronią nie tylko przed oparzeniami, ale zapobiegają również przedwczesnemu starzeniu się skóry i rozwojowi nowotworów skóry. Warto też raz w roku zbadać pieprzyki u dermatologa. Pozwala to na szybkie rozpoznanie niepokojących zmian, które mogą prowadzić np. do powstania niebezpiecznego czerniaka.

Regularne badania i kontrole lekarskie są niezwykle ważne, ponieważ wczesne wykrycie zmian nowotworowych, daje duże szanse na całkowite wyleczenie. Nie byłabym jednak sobą, gdybym nie wspomniała o żywieniu. Główną przyczyną występowania nowotworów jest niezdrowy styl życia. Szacuje się, że nawet 80% nowotworów to wynik czynników zewnętrznych i złych nawyków.

Wbrew błędnemu przekonaniu społeczeństwa zaledwie 5-10% nowotworów ma podłoże genetyczne. Jeśli w rodzinie występuje ten sam rak, może być to efektem narażenia na te same czynniki ryzyka (np. palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, otyłość), a nie przekazanie wadliwego genu.

W literaturze naukowej wymienia się następujące czynniki ryzyka, które mogą mieć wpływ na rozwój nowotworów:

palenie papierosów,
picie alkoholu,
złe nawyki żywieniowe,
brak ruchu,
duża ilość stresu.

Jeśli jesteś w grupie wysokiego ryzyka, oprócz zmiany stylu życia na zdrowszy, możesz rozważyć zakup ubezpieczenia na wypadek nowotworu. W ten sposób zyskasz wsparcie finansowe w przypadku zachorowania na raka, a także szybki dostęp do wczesnej diagnostyki i konsultacji specjalistycznych.

Sprawdź, jak ubezpieczenie na wypadek nowotworu działa w praktyce >>>

Kupując taką polisę, zwróć uwagę, czy działa już od momentu podejrzenia choroby, czy dopiero wtedy, gdy nowotwór został zdiagnozowany przez lekarza. Najlepiej wybrać takie ubezpieczenie, które zapewnia pomoc od momentu pre-diagnozy. Oznacza to szybkie konsultacje medyczne, a także specjalistyczne badania przesiewowe i genetyczne.

Ubezpieczenie zapewnia środki finansowe na walkę z chorobą, a więc na prywatne badania, leki nierefundowane czy specjalną dietę. Jednak co możemy zrobić, by do zachorowania nie doprowadzić? Odpowiedź jest prosta: zdrowo się odżywiać i być aktywnym fizycznie.

Jak powinna wyglądać dieta antyrakowa?

Nie inaczej niż wyglądają aktualne zalecenia dotyczące zdrowego odżywiania! Żywienie antyrakowe powinno obfitować w nieprzetworzone produkty roślinne, które są źródłem wartościowych związków chroniących nas przed zachorowaniami. Oprócz tego zawierają błonnik pokarmowy, mający nieocenione znaczenie między innymi w profilaktyce raka jelita grubego.

Jedz dużo warzyw i owoców w kolorze żółtym, pomarańczowym, czerwonym i zielonym – są bogate w karotenoidy. Kolejną grupą warzyw istotną z punktu widzenia działania antynowotworowego są warzywa krzyżowe (kapusty, brokuły, kalafior, brukselka etc.) oraz czosnkowate. Do tego dorzućmy wartościowe izoflawony zawarte w soi oraz polifenole znajdujące się w wielu warzywach i owocach, ale również w kurkumie czy chociażby w zielonej herbacie. W ten sposób uzbiera nam się całkiem spora pula składników aktywnych antynowotworowo! Nie da się tego osiągnąć bez zwiększenia ilości warzyw i owoców w diecie, więc od tego zacznij.

Oprócz warzyw włącz do diety pełnoziarniste zboża, rośliny strączkowe, orzechy, pestki i nasiona. Są one źródłem wartościowych składników bardzo istotnych z punktu widzenia profilaktyki nowotworów.

Pamiętaj, że na działanie żywności na Twój organizm ma również wpływ forma obróbki: zamień produkty smażone i wędzone na gotowane, duszone, pieczone. Kupuj żywność od zaufanych dostawców. Nieodpowiednio przechowywane zboża czy orzechy mogą być źródłem aflatoksyn wywołujących raka wątroby.

Oto niektóre czynniki żywieniowe zwiększające ryzyko rozwoju choroby nowotworowej. Warto je ograniczyć do minimum. Są to:

czerwone i przetworzone mięso, a więc jeśli jesz mięso, lepiej wybieraj białe i przygotowuj je samodzielnie. Upraszczając: lepsza samodzielnie przygotowana pierś kurczaka, niż kiełbasa wieprzowa.
żywność o wysokim ładunku glikemicznym, a więc słodycze codziennie oraz mocno przetworzone produkty zbożowe to nie jest dobry pomysł. Podpowiem Ci tu krótko, że warto zamienić cukier na stewię. Okazuje się, że zawarty w ekstrakcie jej liści sklareol ma działanie antynowotworowe. Jej liście są źródłem antyrakowych polifenoli.
duża ilość tłuszczów trans (obecnych w żywności typu fast-food i gotowych słodyczach) oraz tłuszczów nasyconych (znajdujących się w produktach odzwierzęcych). Zamiast nich sięgaj po zdrowe tłuszcze, o których na blogu pisałam już nie raz. Szczególny akcent warto położyć na kwasy tłuszczowe z grupy omega 3.
duża ilość soli, mocno solonych produktów, słonych przekąsek (szczególnie niebezpieczne dla rozwoju raka żołądka).

Czy aktywność fizyczna jest potrzebna?

Pamiętaj, że istnieje związek między nadmiarową masą ciała a zwiększonym ryzykiem rozwoju niektórych nowotworów. Oprócz diety jest jednak jeszcze jeden bardzo istotny czynnik, który pozwoli Ci nie tylko kontrolować masę ciała, ale także obniżyć ryzyko rozwoju niektórych chorób onkologicznych. To aktywność fizyczna! Najprostszą jej formą jest spacer. By utrzymać dobrą kondycję i samopoczucie, zgodnie z badaniami WHO, należy robić około 8 tys. kroków dziennie.

Nawet umiarkowana aktywność fizyczna redukuje ryzyko raka jelita grubego, raka endometrium oraz pomenopauzalnego nowotworu piersi, natomiast intensywna może obniżyć nasze ryzyko zachorowania na raka piersi jeszcze przed menopauzą.

Co ciekawe: umiarkowana aktywność fizyczna zalecana jest nawet już u chorych onkologicznie. Oprócz pozytywnego wpływu na nastrój i samopoczucie pacjentów borykających się z nowotworem, ruch zmniejsza stan zapalny w organizmie.

Jak przygotować się na najgorsze?

Niestety nowotwory są tak powszechne, że niemal każdy z nas zna kogoś, kto zachorował. Według Narodowego Testu Zdrowia ponad połowa Polaków zetknęła się z chorobą nowotworową w swojej rodzinie. Trzeba jednak pamiętać, że rak to nie wyrok i sama znam wiele osób, które przeszły skuteczne leczenie. Podstawą jest jednak naprawdę szybkie i celowe działanie.

Kiedy moja mama zachorowała na raka, zostałyśmy z tym praktycznie same. Pierwszy raz zdiagnozowano u niej nowotwór złośliwy, gdy miałam 14 lat, a drugi raz dwa lata temu. To były bardzo ciężkie momenty i pamiętam, jak bardzo brakowało nam podstawowej pomocy, wsparcia, logistyki, szybkiej interwencji – o kwestiach materialnych nie wspominając (szczególnie wtedy, gdy miałam 14 lat). Dwa lata temu byłam w stanie zarobić, ale na dwa miesiące musiałam zrezygnować z pracy, co odbiło się na naszym portfelu.

Kiedy Nationale-Nederlanden zaproponowało mi współpracę, byłam sceptyczna względem pisania tekstu na bloga o ubezpieczeniu. Wszak moja mama miała kiedyś ubezpieczenie na życie w innej firmie i coś nam wypłacono, ale była to kropla w morzu potrzeb.

Jednak po przeanalizowaniu oferty Nationale-Nederlanden zdałam sobie sprawę, że tu nie chodzi o zwykłe ubezpieczenie na życie, ale o kompleksowe wsparcie, którego tak nam brakowało, gdy chorowała moja mama.

Sprawdź, co zawiera i ile kosztuje ubezpieczenie na wypadek nowotworu >>>

Nationale-Nederlanden ma bardzo szeroką ofertę dla osób, które chcą przygotować się na wypadek wystąpienia nowotworu, cukrzycy czy poważnego zachorowania. Jest to zupełnie coś innego niż to, z czym do tej pory kojarzyły mi się ubezpieczenia zdrowotne.

Odbyłam rozmowę z Agentem NN – panem Kamilem Nowoszem, by wypytać, jak w praktyce wygląda ich wsparcie dla pacjenta onkologicznego, który zostaje zdiagnozowany. Mnie interesowała głównie kwestia nowotworów. Dalej wyjaśnię dlaczego.

Przyjmijmy, że cofam się w czasie do momentu, kiedy jestem nastolatką, a moja mama dostaje diagnozę i jest tuż przed operacją. W zależności od wybranej składki i rodzaju nowotworu, możemy oczekiwać:

wypłaty środków na leczenie;
konsultacji lekarskich ze specjalistami;
dostępu do specjalistów takich jak psycholog czy pielęgniarka;
organizacji rehabilitacji czy wykupienia sprzętu rehabilitacyjnego;
organizacji transportu medycznego;
dostarczenia leków, a nawet posiłków czy zakupów;
pomocy w codziennych obowiązkach np. w opiece nad dziećmi;
zakupu peruki.

A kiedy wracam pamięcią do tego czasu, to aż mnie dreszcz przeszywa, bo kiedy mama wróciła do domu po operacji, to ledwo sobie radziłyśmy ze wszystkim…

Kto może skorzystać z ubezpieczenia na wypadek nowotworu, cukrzycy czy poważnego zachorowania?

Każdy, kto nie ukończył 61 lat i ma wykupioną umowę główną, czyli ubezpieczenia na życie. W ten sposób rozszerzamy zakres naszego podstawowego ubezpieczenia. Wszak nie na wszystko mamy wpływ, a nowotwory, cukrzyca czy inne poważne zachorowania często przychodzą nieproszone i wcale się nie anonsują. Pisałam na początku, że choroby nowotworowe są drugą przyczyną zgonów w Polsce. Pierwszą są choroby układu sercowo-naczyniowego, czyli właśnie tzw. “poważne zachorowania”.

W ostatnim tygodniu miałam aż dwie nowe pacjentki ze świeżo zdiagnozowaną cukrzycą, na które informacja o chorobie spadła jak grom z jasnego nieba i nie do końca wiedzą, jak się w nowym świecie odnaleźć – zarówno logistycznie jak i finansowo.

W zależności więc od tego, co najbardziej frapuje Twoje myśli o bezpieczeństwie zdrowotnym, możesz rozszerzyć zakres ubezpieczenia na życie wybierając:

Ubezpieczenie na wypadek cukrzycy
Ubezpieczenie na wypadek nowotworu
Ubezpieczenie na wypadek poważnego zachorowania (np. schorzeń układu sercowo naczyniowego i innych, np. zawału czy udaru)

Przyznam, że zaczęłam sama rozważać opcję ubezpieczenia się na wypadek nowotworu. Nie bez powodu. W mojej najbliższej rodzinie wystąpiło już kilka nowotworów: m.in. endometrium, skóry, jelita grubego. Ja sama mam niestety tendencję do powstawania zmian w piersiach (do tej pory na szczęście łagodnych). Zbliżam się do 40-tki i młodsza nie będę.

Jednak najlepiej, jak podkreślał Pan Kamil Nowosz, skorzystać z tego ubezpieczenia możliwie jak najwcześniej. Osoby młode i zdrowe mają zwykle niższe składki. Przypadek osoby takiej jak ja, z pewnym ryzykiem rodzinnym, ale i już własnymi perturbacjami zdrowotnymi, będzie musiał być indywidualnie rozpatrzony. Z resztą zawsze wypełnia się ankietę medyczną, która zawiera informacje o przyjmowanych lekach, hospitalizacjach i na tej podstawie klient otrzymuje ofertę ubezpieczenia.

Osoby, które już zachorowały na nowotwór niestety nie mogą ubezpieczyć się na wypadek nowotworu. Inna sytuacja jest w przypadku ubezpieczenia cukrzycowego, które dostępne jest w dwóch wariantach. Pierwszy jest dla osób, które nie chorują na cukrzycę, ale chcą zabezpieczyć się na wypadek jej wystąpienia. Drugi z kolei dla tych, u których już zdiagnozowano to schorzenie i chcą się ubezpieczyć na wypadek powikłań. Jest to jedyne na polskim rynku ubezpieczenie dla osób chorych na cukrzycę, a jego zakres jest bardzo szeroki. Oprócz finansowania leczenia, konsultacji z lekarzami specjalistami, jest również dostęp do opieki dietetycznej oraz dedykowanego portalu dietetycznego. Niestety opieka dietetyczna nie jest refundowana z NFZ, a w cukrzycy jest niezbędna.

Podsumowując

Mamy wpływ na wiele aspektów naszego funkcjonowania. Nasze codzienne decyzje mogą wpływać pozytywnie lub negatywnie na ryzyko rozwoju niektórych chorób nowotworowych, cukrzycy, czy innych poważnych schorzeń. Niezmiennie będę więc podkreślać, że trzeba dbać o dietę i nasz styl życia. Nie ma drogi na skróty. Żyjmy świadomie, odpowiedzialnie i zadbajmy o nasze bezpieczeństwo zdrowotne najwcześniej, jak tylko możemy.

Jak oceniam kontakt z przedstawicielem Nationale-Nederlanden? Muszę przyznać, że bardzo miło się zaskoczyłam. Pan Kamil Nowosz nie próbował mi sprzedać konkretnej oferty, a wypytał dokładnie, czego potrzebuję – wszak nie każdy z nas potrzebuje wszystkich dostępnych opcji, a i nie każdego na nie stać. Podkreślał, że w zależności od potrzeb możemy dopasowywać ofertę ubezpieczenia. Wszystko zależy od wsparcia, jakie chcę otrzymać w razie wystąpienia problemu zdrowotnego. I to jest dla mnie bardzo ważne. Bo jako dietetyk wprawiony w bojach żywieniowych nie obawiam się problemów związanych z cukrzycą typu 2. czy schorzeniami układu krążenia, choć mam chorujących bliskich. Natomiast zdecydowanie sen z powiek spędzać mi może ryzyko niektórych nowotworów, stąd cieszę się, że mogłam się dowiedzieć, jak ciekawie rozwinęła się oferta ubezpieczeń w kierunku wsparcia pacjentów onkologicznych.

Wpis powstał we współpracy z Nationale-Nederlanden. Sprawdź, czy któreś z ubezpieczeń na życie i zdrowie będzie dobrym rozwiązaniem dla Ciebie:

Źródła:
Grzymisławski M. Dietetyka kliniczna. PZWL, Warszawa 2019.
Jarosz M. Praktyczny podręcznik dietetyki. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2010. Jarosz M. Rychlik E. Stoś K. Charzewska J. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. NIZP-PZH, Warszawa 2020.
Zimny-Zając A., Medonet, Raport Kraków 2020, Narodowy Test Zdrowia Polaków 2020.